Općina Sv. Petar u Šumi
Okružen starim šumama i smješten na brežuljkastoj zaravni, Sv. Petar u Šumi, najneobičnije je jedinstveno istarsko naselje. Za razliku od drugih istarskih mjesta i gradova gdje se naselje oblikuje na brdu, u Sv. Petru u Šumi u početku ni oko crkve ni oko samostana nije bilo kuća, sve kako bi se očuvao mir i sabranost benediktinskih redovnika.
1.065 stanovnika, 14,3 km²
Općina Sv. Petar u Šumi prostire se na površini od 14,3 km², a prema popisu stanovništva iz 2011. godine broji 1.065 stanovnika.
Važan utjecaj redovnika
Naselje Sv. Petar u Šumi, danas općina istoga imena, dobilo je ime po benediktinskom samostanu koji se u latinskim dokumentima zove Monasterium Sancti Petri in Sylvis – Samostan Sv. Petra u Šumama.
Supetarski samostan prvi se put u dokumentima spominje 1174. s nejasnom napomenom da postoji već pedeset godina, ali sigurno je samostan postojao i prije 1134. Legenda govori da je u Sv. Petru u Šumi boravio mađarski kralj Salomon nakon što je u dinastičkim borbama zbačen s prijestolja. Kasnije je prešao u samostan Sv. Mihovila na Brijegu, kod Pule, gdje je umro 1089. godine. Kad je zamrlo zanimanje za benediktinski red te je samostan opustio, car Fridrih III. samostan je predao pavlinima.
Pavlini su nastavili kulturnu, privrednu i društvenu djelatnost svojih prethodnika te su samostan obnovili. Na jedinstveni su način oblikovali klaustar – natkriveni prostor oko cisterne.
Pavlinski slikar naslikao je i kopiju znamenite slike Majke Božje Čenstohovske, zaštitnice Poljske, za koju je pobožna legenda govorila da ju je naslikao Sv. Luka. Osim po ovoj slici, crkva Sv. Petra i Pavla karakteristična je po bočnim zidovima obloženima prekrasnim kožnim tapetama, a danas je upisana i u registar kulturnih dobara RH, zajedno sa njenim orguljama. Na malenom groblju nalazi se i stara crkva Sv. Roka, bivša župna crkva, koja je zadržala svoj sivi izgled a njen je krov još uvijek pokriven kamenim „škriljama“.
Od supetarske samostanske knjižnice ostala je sačuvana jedna latinska rukopisna knjiga, pisana karolinom, krajem 11. ili početkom 12. st. Iz istog je vremena i Supetarski ulomak – fragmenat s uklesanim ćiriličkim i glagoljičkim slovima što znači da su se supetarski benediktinci služili svima trima našim pismima.
Supetarske vale
Brežuljkasti teren općine poznat je po brojnim plodnim vrtačama (valama) te se nigdje drugdje na tako malom prostoru ne nalazi toliko mnogo vrtača različitih veličina (preko 200). Supetarci su se oduvijek bavili poljoprivredom te su krčene velike šume po kojima je naselje i dobilo ime, a u današnje vrijeme se stanovnici bave i ruralnim turizmom, pa tako na području ima 25 kuća za odmor.